Saturday, August 29, 2009

Gobolkee Dul Badan?

DALJIRE

Gobolkee Dul Badan?

By A. Geeljire


Dubbe iyo Doolaal duqay weeye magaalo oo dalkooda ilaasha. Waa laba aan kala daalin dariiqna aan wada qaadin. Midba duubka wanaagga dushaasuu ku sitaa iyagaaba is doortay.Waa laba aan debec yeelan oon hadal diirkaba saarin deelqaafna wuu ka dhacaa. Haddana inay is dilaan iyo dudmana loogama yaabo. Waa niman aan dan ka yeelan dadka kay ku arkaan waxay diidan yihiin ee duunkoodu la yaabo derejo uu doono ha yeeshee, kay daafacayaanna inta daaqsinta geela looga soo durki maayo. Ruuxay diiraddoodu haleesho daguugahay ka dhigaan dembina loo qabsanmaayo oo duqoodi Dhanxiirbaa digreetadaa u saxeexay ducana waabu u raacshay. Bartay doodda jilba iyo foodda ay is daraanna waa Danlaawoow mafrishkooda oo ay qadadii dabadeeda iyo duhurka ay ku kulmaan.

Dubbe: Waar heedhee ninkii Madaxweynaha ahaa wuxuu kolba ina yidhaahdo ictiraaf baan doonay ma hadduu yidhi “ictiraafka waxa ka muhiimsan qarafaysiga”

Doolaal: Waar dee qarafaysi muu odhan ee wuxuu yidhi dhaqaalaha.

Dubbe: Oo dhaqaalahuu keenay waa maxay kolba nin carab ah ayuu wax ka soo baryaa badhna jeebka ku shubtaa badhna intuu keeno ayuu dhallinyarada ku toogtaaye?

Doolaal: muxuu toogtay ee aad sheegaysaa? Waar dee malaa ma miyir qabtid.

Dubbe: Miyaanu riiggii u carabka ka soo amaanaystay carruur ku layn oo aanu odhan inay ila maamulaan bay doonayeen oo aanu riiiggiina beertiisa Camuud geysan? Waar wixiisu qarafaysi bay ku dambeeyeene iska daa.

Doolaal: Soomaalidu waa taa dee. Haddii wax loo doonana waxay odhanayaan waa qarafaysi. Sina lagaga amaan heli mayo.

Dubbe: Waar taa iska daayo maxaa u tegi weydayn Maraykankii dadkoo dhan lagu soo casuumay ee qaddiyadeenna uga hor sheegi weydeen Guriga Wakiilada Maraykanka ee Congress?

Doolaal: Saw na odhan maysaan Sheekh Shariif iyo Puntland bay la shireen.

Dubbe: Waar jaahilnimo ayaa idn haysee meesha illaa Ugaanda ayaa lagu casuumay oo guddi baa war bixin la siinayay ee may ahayn shir. Qolaba mar bay guddida hor fadhiisanaysay oo waxay la tahay u sheegaysay.

Wuxuunbaa odhan lahaydeen waxaanu rabnaa waa sidaa iyo sidaa...ama waxay nala tahay sidaa iyo sidaa... ma maryahay idinkala hadhi lahaayeen?

Doolaal: Waar bad ha na gelin anaga. Ordoo taga dee idinku.

Dubbe: Waar weligiinba “kob caleen leh” kamaydaan soo durdurine anigu shir baan ka imi gobolada dalku isgugu yimaadeen.

Doolaal: Oo muxuu ahaa maan maqal ba eh

Dubbe: Anigaa qabtay oo gobol walba idhi cid soo dirta. Ajandahuna wuxuu ahaa

“gobolkee dul badan?”

Doolaal: sidee yacnii?

Dubbe: Waxaan idhi bal dooda oo marka la eego beenta Ina Rayaale idiin sheegay iyo sida uu dalka u maamulaa saamaynta ay idinku leedahay gobol walawba banka soo dhig. Sidanna way u dhacday iyada oo aan soo koobay:

Saaxil: horta goboladu inay isku baroor darsadaan maaha. anaga waxa na gaadhay cidna may gaadhin. Dekedda dalka oo dhan dhakhligiisu ka soo baxo ayaanu lahayn. Intay dhaqdhaqaaqaysay wixii ka soo baxay jeebkuu ku shubtay Ina Rayaale. Markii dambe wuu xidhayba. Kolba isagoo iska-roga dhgxaan ah sita ayuu noo yimaadda na shiidaa weliba. Laba nin oo isu seediyana tunkaas uun kaga taagnaada ayuu yidhi. Haye. Miyaa taa qabtaan? Iyo weliba qaar kale.

Togdheer: Horta anagu xukuumaddaa Somaliland waxay na tarto iska daaye sidii aanu hashii dhashay ee SNM la odhan jirnay hoosteeda uga soo jiidnay ee aanu xabka xayuubinnay ee aanu qotominay harraatidii ay nagu bilawday ayay ku duqooday. Anaga lacatayadii iyo dhaqalahayagii oodhan baa Giimbaar la geliyay. Sanad walba lacagta umadda ayaa lagu cunaa oo la yidhaa Burcaanu lacagta ka bedelaynaa. Intaa waa layku kaaya diryaa fidno ayay nagula dhex jirtaa. Dhanka madaxda. Adeer Madaxweyne ku-xigeenka oo wadaad ah iyo seeddigii baad ka cabanaysaane yaa idin dhaama?Weli miyaa Jaamac Biin,Cawil, Ina Sulub iyo Ina Saleebaan weyne laydiin soo diray? Haddanu bad leenahay waanu ku guri lahayn anagu.

Sanaag: Oo haddeer anagu waa yaabanahay oo waxaanu leenahay. Waar nimanku dawlatan iyo xukuumadatan ay ka cabanayaan halkay joogtaa? Anagu abaal baabaanu ku qabi lahayn midhaa haddaanu kol uun wax xukuumada oo Somaliland ah aragno. Anaka hal meeyar(mayor) baanu leenahay oo kaasaa iska kaaya xukuma, usna inta badan Hargeysaabu iska joogaa uu.

Sool: Horta niman yahow waa idin sallaanay. Annaka qoladayadatan Dhulbahante canaanta waxbaanu ku leenahay haddii cabasho jirto oo waxoogaa waatii aanu yar maqmaqnayn aanu ee kol xagga u kacnay ee kolna xagga u kacnay ee arbushka iska yar jiray uu. Haddiise laga tegi waayo laba xaalo labada midna ma oggolin aanu. Horta waa midi inaan kuraastii hoggaanka dalka midna aanaan hayn ma oggolin oo nama qabato ay. Waa ta labaade ninkakan Gudabiirsay(samaroon),anaguna magacooda ma karno iyna Dhulmahante ayay na yiraahdaan oo magacayaga ma karaan aye, ee magacayaga Isaaqa lacagta kaga gurta misna meel allaale muul uu uu ula kaco aan la aqoonin ee aan buraashad noo buuxin wax ka fil roon daaye, dheg xumo ayay nagu tahay ee arrinkaa wax ha laga qabto oo Isaaqow ogaada anaga xoolahiinni nama soo gaarin ay. Haddii kale kufurtu billahi waa waxaanaan oranayn waar Ina Xaabsadow laanta ku dhufo misna oo Pintilan baad sheegaysaaye shaydaan laan ku dar gobolka.

(gobolada kale la soco qoraalka xiga)

Waar maqribkii baa soo dhow eh intaanan shirka gobolada idiin dhammayn aan sheekadii Yuusuf Tallaabo iyo gaalkii aan idiin dhammeeyo:

Gaalkii: Height?(dhererkaaga waa intee?)

Tallaabo: you don’t see me? Very tall. My grandfather was very tall like that branch. Three men could not put his side on the ground (ima aragtid miyaa? Aad baan u dheeray. Awoowgay hooyo ayaa nin dheer oo laantaa leeg ahaa. Saddex nin dhinaciisa dhulka ma dhigi jirin.

Gaalkii: Occupation? (mihnaddaadu waa maxay?)

Tallaabo: Deputy minister of justice. I hate human rights people. I see them i destroy them. Specially when the president says so. (wasiir ku-xigeenka wasaaradda Caddaalada ayaan ahay. Kuwa xun xun ee xuquuqda aadamaha sheegta inay difaacaan baan aad u necebay. Gaar ahaan markuu madaxweynuhu igu diro )

Gaalkii: why? (waayo)

Tallaabo: they have very long mouth. This is Africa you don’t inter the government’s sea. (af dheer oo intaa leeg bay kula soo gelayaan. Xukuumadda baddeeda miyaa la gala meeshu Africa eh)

Gaalkii: You said your father’s name was the Mad Issa? (awal ma waxaad tidhi aabahaa waxa la odhan jiray Ciise Waal?)

Tallaabo: Yes. Why? (haa. Waayo?)

Gaalkii: It is Ok. What is your marital status? Are you single, married, divorced or widowed? (ma doob baad tahay,ma xaas baad leedahay,miyaa kala tagteen xaaskii,miyay kaa dhimatay?)

Talaabo: what you mean. I marry I open. I marry I open. I marry I open. All the dead mujaahidiin girls, i marry I open. Now I am married. They need a man.(yancii side dee? Waan guursaday oo waan furay. Oo waan guursaday oo waan furay. Hablihii mujaahidiintii dhimatay dhaleen oo dhan baan guursaday oo furay. Nin bay u baahan yihiin hablahu. Iminkana xaa baanleeyahay.)

Gaalkii: Oh my God! Let us have a break. What would like to drink? (Innaa lilaah. Waar aan yar nasanne. Maxaad cabbaysaa?)

Tallaabo: Drink?You have some big man’s drink? (sharaab nin weyn mahaysaa dee?(iljebis))

Gaalkii:What is big man’s drink? (waa maxay sharaab nin weyni?)

Tallaabo: You know sir. Stop playing. All English know big man’s drink.( iska dhaaf cayaarta waad garnay aade. Ma Ingriis aan aqoon baan jiray sharaab nin weyn?)

Gaalkii: Sorry. I do’t know but we have tea,orange and apple juice.( waan ka xumay ma aqaan laakiin shah ,liin macaan ama tufaax baanu haynaa.)

Tallaabo: I drink tea. We say “Men are tea and women are talk.” (shaaha ii dhiib. Waxa layidhi.”ragna waa shah dumarna waa sheeko eh”

Waa inoo qaybta kale. Haddii Eebbe idmo.

A.Geeljire

No comments:

Post a Comment